آشنایی با خمیردندان

سلامت دهان و دندان از اهمیت خاصی برخوردار بوده و از دیرباز مورد توجه بوده است. دندان های صحیح و سالم، هم به داشتن چهره زیبا كمك کرده و هم سلامتی جسم و روح را تامین می کند. استفاده از مسواك و خمیردندان به این امر كمك می كند. البته مسواك نقش عمده تمیزی دندان را به عهده داشته و خمیردندان نقش كمكی ایفا کرده و جهت تسریع در تمیزی دهان و دندان و ایجاد احساس خنكی و طراوت بخشی به محیط دهان مورد استفاده قرار می گیرد.
به طوركلی خمیردندان از دو جزء اصلی تشكیل شده است. 50 درصد وزن خمیردندان را ساینده ها تشكیل می دهند. این ساینده می تواند سیلیكا، دی كلسیم فسفات و یا كربنات كلسیم باشد كه همگی املاح معدنی هستند. جالب اینکه در5000 سال پیش، مردم به این امر واقف بودند كه با استفاده از مواد و تركیبات پودری می توان دندان ها را تمیز نمود. برای اولین بار مصری ها از مخلوط خاكستر سم گاو، صمغ، پودر پوسته تخم مرغ و پودر سنگ خارا به عنوان خمیردندان استفاده كردند و این پودرها را با انگشت به سطح دندان می مالیدند. البته استفاده از این پودرها مضرات خاص خود را هم به همراه داشت. این پودرها درشت بوده و به سطح دندان آسیب می رساندند. ایرانی ها برای اولین بار این پودرها را تقسیم بندی كردند. آنها ازمخلوطی شامل سوزانده شاخ گوزن، پوسته خارجی حلزون یا صدف و گچ به عنوان پودر نرم استفاده کرده و از مخلوطی شامل پودر سنگ چخماق، پودر سرب، زنگار مس و مواد معدنی به عنوان خمیردندان های استحكام بخش استفاده كردند. مالیدن این پودر بر روی دندان ها سخت بود. در نتیجه این پودرها را با موادی همچون عسل، صمغ و یا كتیرا مخلوط می كردند تا به صورت خمیر درآمده و بعد این خمیر را بر روی دندان می مالیدند. در حال حاضر پایه خمیردندان را ژل تشكیل می دهد. این ژل تقریباً همان نقش عسل، صمغ و … را دارد كه در قدیم به پودرها اضافه می كردند تا به حالت خمیری درآید. به منظور تشكیل ژل از مواد غلظت دهنده استفاده می شود.
این مواد غلظت دهنده به صورت پودر هستند. سپس با آب، گلیسرین و سوربیتول مخلوط شده تا ژل تشكیل شود. ژل با ماده ساینده مخلوط شده تا خمیردندان بدست آید. برای آنكه خمیردندان حالت كف كنندگی داشته باشد از یك سری مواد كف كننده مانند سدیم لوریل سولفات استفاده می شود. این مواد باعث می شوند كه خمیردندان در دهان به راحتی باز شود و كف ایجاد شده، ذرات غذایی و مواد باقی مانده در دهان را به همراه خود از محیط دهان بیرون آورد. طعم خمیردندان هم بسیار مهم است. به همین دلیل از اسانس استفاده می شود. اسانس باعث خنك كنندگی و تازگی محیط دهان شده و بوی بد دهان را از بین می برد.